این راهنمای جامع به تعمیر آبگرمکن دیواری بوتان اختصاص دارد و شامل عیبیابی و روشهای تعمیر مشکلات متداول این دستگاه است. مشکلاتی مانند گرم نشدن آب، نوسان دما، کاهش فشار آب و خاموش شدن دستگاه به دقت بررسی خواهند شد.
برای هر یک از این مسائل، دلایل احتمالی و راهحلهای پیشنهادی ارائه شده است. همچنین، مراحل باز و بست آبگرمکن و روشهای سرویس و نگهداری آن نیز به تفصیل بیان شده است.
این راهنما به کاربران کمک میکند تا بهطور مؤثر به تعمیر و نگهداری آبگرمکنهای خود بپردازند و در صورت نیاز، به متخصصین دسترسی پیدا کنند.
جدول عیبیابی آبگرمکن دیواری بوتان
شماره |
شرح مشکل |
دلایل احتمالی |
1 |
گرم نشدن آب آبگرمکن بوتان |
افت فشار گاز ورودی، کامل باز نشدن شیر ربعگرد، خاموش شدن شمعک، روشن نشدن پیلوت، رسوب گرفتن مبدل حرارتی، خرابی فنر سوپاپ آب، خرابی ترموکوپل |
2 |
نوسان دمای آب گرم |
تنظیم نبودن دمای آبگرمکن، رسوب گرفتن لولههای مبدل حرارتی، خرابی سنسور حرارتی |
3 |
کاهش فشار آب آبگرمکن |
مشکل در آبرسانی، گرفتگی شیرها و سردوشها، رسوب گرفتن مبدل حرارتی، خرابی رگولاتور آب، خرابی پمپ آب |
4 |
خاموش شدن آبگرمکن بوتان |
افت فشار گاز یا آب ورودی، ارتفاع بالای شمعک، خرابی واشر دیافراگم، ایراد در ترموکوپل، ایراد در مشعل، جرم گرفتن لولهها و فیلترها، خرابی یا گرفتگی سر الکترودها، اختلال در حسگر دودکش |
5 |
روشن نشدن مشعل آبگرمکن |
مشکل در گازرسانی، باز نبودن شیر ربعگرد ورودی آب گرم، بیش از حد باز بودن شیر تنظیم دما، خرابی دیافراگم، رسوب گرفتن لولههای مبدل حرارتی، گرفتگی صافی آب |
6 |
خاموش نشدن شعله پس از بستن شیر آب |
افت فشار گاز ورودی در زمستان، گرفتگی لولهها و اتصالات، خرابی سوپاپ آب، خرابی اورینگ میله سوپاپ آب، اختلال در سوپاپ اصلی گاز |
7 |
روشن نشدن شمعک آبگرمکن |
رسوب گرفتن مبدل حرارتی، مشکل در ترموکوپل |
8 |
جرقه نزدن آبگرمکن |
افت فشار گاز ورودی، خراب بودن یا تنظیم نبودن شیر گاز، تنظیم نبودن فاصله الکترود با برنر، ترک داشتن یا کثیف بودن الکترود جرقهزن، قطعی سیم رابط الکترود جرقهزن، خراب شدن فندک، خارج نشدن دود، خرابی برد یا ترانس جرقهزن |
9 |
خاموش شدن شعله آبگرمکن بوتان |
گرفتگی دهانههای روی تاج مشعل، تنظیم نبودن جریان هوا، گرفتگی جت گاز، خرابی ترموکوپل، خرابی شیر گاز |
10 |
صدای زیاد هنگام روشن شدن |
تنظیم نبودن الکترود، بالا بودن فشار آب و خروج آب گرم با فشار بالا، خرابی شیر احتراق آهسته، کاهش ارتفاع شعله شمعک، افزایش فشار گاز مشعل |
11 |
جوش آوردن آبگرمکن |
تجمع هوا در مسیر گرمایشی آب، اختلال در جریان آب، قطع و وصل شدن شیرهای رفت و برگشت، رسوب گرفتن مبدل حرارتی |
12 |
سوراخ شدن مخزن آبگرمکن بوتان |
رسوب بیش از حد |
13 |
رنگ داشتن آب گرم |
اکسید شدن لولههای مسی |
روش باز و بست آبگرمکن دیواری بوتان
برای تسهیل دسترسی به اجزای مختلف و انجام تعمیرات لازم بر روی آبگرمکن دیواری بوتان، مراحل زیر را دنبال کنید:
- بستن شیرها: ابتدا شیرهای گاز و آب سرد ورودی را ببندید. در صورتی که آبگرمکن برقی است، برق دستگاه را نیز قطع نمایید.
- جداسازی روکش: پیچ اتصال روکش آبگرمکن را باز کنید و آن را با احتیاط از دستگاه جدا کنید.
- باز کردن مهرهها: مهرههای لوله مسی مربوط به آب سرد ورودی و آب گرم خروجی را به آرامی باز کنید.
- فک کردن سرشیلنگ گاز: مهره سرشیلنگ گاز که به رگولاتور آبگرمکن متصل است را باز نمایید.
- جدا کردن دودکش: لوله رابط دودکش دستگاه را از محل خود جدا کنید.
- جدا کردن آبگرمکن: آبگرمکن را با کمی فشار به سمت بالا از دیوار جدا کنید. همچنین پیچهای سرکج را آزاد کرده و دستگاه را بر روی سطح کار قرار دهید.
- باز کردن کلاهک تعدیل: پیچهای نگهدارنده کلاهک تعدیل را باز کنید. سپس بستهای فنری متصل به مبدل حرارتی را جدا کرده و کلاهک را از مبدل حرارتی خارج کنید.
- جداسازی رگولاتور: مهرههای لوله مسی بین رگولاتور و مبدل حرارتی را باز کنید.
- فک کردن ترموکوپل: پیچ بست ترموکوپل، الکترود و جرقهزن را باز کرده و فیش وایر فندک را خارج کنید تا این اجزا از آبگرمکن جدا شوند.
- باز کردن شمعک: مهرههای لوله شمعک از بدنه رگولاتور گاز و نازل شمعک را باز کنید و مهره ترموکوپل را از محل اتصال آن خارج کنید.
- جدا کردن نازل پیلوت: نازل پیلوت را از پایه شمعک و شعله پخشکن جدا کرده و شعله پخشکن را خارج کنید.
- باز کردن مشعل: پیچهای کنار گلویی مشعل که به رگولاتور گاز متصل است را باز کنید.
- جدا کردن رگولاتور: رگولاتور و قسمت پشت آبگرمکن را با باز کردن پیچهای مربوطه جدا کنید.
- جدا کردن لولهها: با کمی فشار به سمت بالا، لولههای ورودی و خروجی مبدل را از شکاف تکیهگاه خارج کنید.
برای مونتاژ مجدد، مراحل انجام شده را به صورت معکوس تکرار کنید.

تعمیر آبگرمکن دیواری بوتان
در ادامه شیوه تعمیر هریک از ایرادات جدول عیب یابی آبگرمکن دیواری بوتان را توضیح دادهایم:
1. گرم نشدن آب آبگرمکن بوتان
در ادامه نحوه تعمیر هریک از دلایل بالقوه این مشکل را (که در جدول عیب یابی آبگرمکن دیواری بوتان نام بردیم) میبینید:
1-1: افت فشار گاز ورودی
اگر علت گرم نشدن آب آبگرمکن دیواری افت فشار گاز ورودی باشد، دو روش رایج برای رفع آن وجود دارد:
- شستشوی مشعل و چندراهه و نازلها
- باز و بسته کردن شمعک و فندک
برای تمیز کردن مشعل، چندراهه و نازلها باید شیرهای آب و گاز و پوشش محافظ آبگرمکن جدا شده باشند. پیچهای چندراهه را هم باید از رگولاتور باز کنید. سپس:
- مشعل را با آب گرم و برس سیمی به خوبی بشویید.
- چندراهه مشعل و نازلها را بشویید؛ و اگر نازلها شل بودند، آنها را محکم کنید.
- واشر چندراهه را گریس کاری کنید. اگر هم قطعه معیوب است، آن را عوض کنید.
- تمام پیچها را دوباره سفت کنید. مشعل و چندراهه را هم با پیچهای مربوطه به هم متصل کنید.
- بدنه آبگرمکن را ببندید و شیرهای آب و گاز را باز کنید. حالا میتوانید آبگرمکن را تست کنید.
برای باز و بسته کردن شمعک و فندک هم باید شیرهای آب و گاز آبگرمکن را ببندید و رویه فلزی آن را بردارید. سپس به این شکل عمل کنید:
- شمعک را باز کنید. پایهها و لولههای آن را چک کنید.
- اگر در لولهها و نازل گرفتگیای میبینید، آن را کاملا تمیز کنید.
- قطعات را در جای خود قرار دهید و شمعک را با فشردن فندک و جرقه زدن روشن کنید.
- اگر شمعک روشن نشد، برای تعمیر آبگرمکن دیواری بوتان احتمالا باید الکتروش را عوض کنید.

1-2: کامل باز نشدن شیر ربعگرد (شیر پروانهای)
اگر مشکل کامل باز نشدن شیر ربعگرد یا شیر پروانهای باشد، میتوانید به ترتیب زیر آن را تنظیم کنید:
- ابتدا آب، برق و گاز آبگرمکن را قطع کنید.
- شیر پروانهای روی لولههای تهویه آبگرمکن دیواری قرار دارد. مطمئن شوید که به آن کاملا دسترسی دارید.
- زاویه پروانه را با یک کلید فنری یا مته تنظیم کنید. این کار میزان جریان آب درون لوله را تغییر میدهد. معمولا با چرخاندن پروانه به سمت راست جریان آب کاهش و با چرخاندناش به سمت چپ جریان افزایش مییابد.
- پس از تنظیم زاویه پروانه، آبگرمکن را روشن کنید و مطمئن شوید که جریان آب به درستی تنظیم است.
- در پایان، اگر همهچیز درست بود، شیر را ببندید و دسترسی به آن را محدود کنید تا جریان آب دچار تغییرات ناگهانی نشود.

1-3: خاموش شدن شمعک
اگر مشکل از خاموش شدن شمعک باشد، باید دلایل احتمالی آن را یکبهیک بررسی کنید که عبارتاند از:
- کثیف شدن ترموکوپل: تجمع گردوغبار روی ترموکوپل میتواند جلوی رسیدن برق به آن شود. در نتیجه گاز قطع میشود و شمعک هم از کار میافتد. برای تمیز کردن ترموکوپل، گاز آبگرمکن را قطع کنید. صبر کنید تا ترموکوپل خنک شود و سپس آن را با کاغذ سنباده تمیز کنید.
- ایراد در ترموکوپل: برای آنکه مطمئن شوید ایراد از همین قطعه است، از مولتیمتر استفاده کنید. اگر ولتاژ از 20 مگاولت کمتر بود، احتمالا ترموکوپل خراب است. اگر عدد مولتیمتر نزدیک 20 بود، ترموکوپل را به شمعک نزدیکتر کنید و دوباره ولتاژ را اندازهگیری کنید. اگر عدد به بالای 20 رسید، ترموکوپل مشکلی ندارد. اما اگر همچنان کمتر از 20 بود، باید آن را عوض کنید.
- خرابی بوبین: اگر بوبین (در انتهای ترموکوپل) خراب باشد، گاز قطع میشود و شمعک هم بلافاصله پس از رها کردن دکمه خاموش میشود. بوبین چه موقع خراب است و باید عوض شود؟ وقتی ترموکوپل خراب نباشد و مهرههایش محکم باشند، کلیدهای حرارتی سالم باشند، دودکش شکستگی نداشته و مکش آن ضعیف نشده باشد، مهرههای درپوش شیر مغناطیسی محکم باشند، باد مستقیم به شمعک نخورد و آبگرمکن شعله کاذب نداشته باشد، اما شمعک همچنان بیدلیل خاموش میشود.


- ###################
- رسوب گرفتن لولهها و فیلترها: اگر میزان رسوب از حدی بیشتر شود، مسیرها عملا مسدود میشوند و به خاموش شدن شمعک کمک میکنند. رسوبزدایی و سرویس آبگرمکن دیواری بوتان مشکل را کاملا برطرف میکند؛ و در مطالب قبلی نحوه جرمگیری آبگرمکن دیواری بدون پمپ و پمپدار را توضیح دادهایم.
- سوختن سنسور جوش: وقتی سنسور جوش بسوزد، شمعک روشن نمیشود یا به سرعت خاموش میشود. برای اینکه ببینید سنسور (در سمت بالا و چپ آبگرمکن) سوخته است یا نه، باید دو رشته سیم نازکِ وصلشده به آن را موقتا جدا کنید. حالا دکمه ولوم را فشار دهید و شمعک را روشن کنید. پس از چند لحظه دکمه را رها کنید. اگر شعله خاموش نشد، احتمالا سنسور جوش سوخته است و باید تعویض شود.
- نصب اشتباه شیر آب سرد و گرم: جابهجا نصب کردن این شیرها احتمال خرابی شمعک را بالا میبرد. اگر پس از بررسی متوجه شدید که مشکل از همینجاست، برای تعمیر آبگرمکن دیواری بوتان کافیست که جای شیرها را عوض کنید. فراموش نکنید که ابتدا شیر ورودی گاز و آب را ببندید.
- گرفتگی پیلوت: مسدود شدن پیلوت با ذرات چربی و گردوغبار باعث کاهش حجم آتش و خاموش شدن شمعک میشود. برای سرویس پیلوت باید خود آن و نازلاش را با دقت باز کنید. سر نازل و داخل لوله پیلوت را تمیز کنید. در پایان همهچیز را در جای خود مونتاژ کنید (دقت کنید که یک طرف شعله پیلوت به سمت شعله ترموکوپل، و طرف دیگر آن به سمت شعله باشد. جرقهزن هم به سمت پیلوت باشد.)
- رسوب گرفتن الکترود: این ایراد بارها حین تعمیر آبگرمکن دیواری بوتان قدیمی (و ایستاده) دیده شده است. رسوب گرفتگی نوک الکترودها جلوی رسیدن گاز به شمعک را میگیرد و موجب خاموش شدن آن میشود. برای رفع مشکل باید نوک الکترود را با احتیاط و با سنباده مناسب تمیز کرد.
1-4: روشن نشدن پیلوت
اگر مشکل از روشن نشدن پیلوت باشد، میتوانید آن را طبق گامهای زیر جرمگیری کنید تا ببینید مشکل برطرف میشود یا خیر:
- آبگرمکن را خاموش و برق یا گاز آن را قطع کنید.
- پس از خنک شدن دستگاه، پنل آبگرمکن را باز کنید تا به پیلوت دسترسی داشته باشید.
- جرمها و آلودگیهای پیلوت را با یک مسواک نرم کاملا پاک کنید. قطعات دیگر آن مانند فتیله یا سیم فلزی را هم در صورت نیاز تمیز کنید.
- قطعات را در جای خود ببندید. پیلوت را روشن و تست کنید. شعله باید بدون مشکل روشن شود و پایدار بماند.
- اگر مشکل حل نشد، پیلوت قدیمی را تعویض کنید. شعله نامنظم یا ناپایدار، شعله زرد یا سیاه، خاموش شدن ناگهانی شعله، صدا دادن پیلوت و روشن نشدن دستگاه از نشانههای خرابیِ این قطعه هستند.

1-5: رسوب گرفتن مبدل حرارتی
اگر مشکل از رسوب گرفتن مبدل حرارتی ناشی شده باشد، باید آن را رسوبزدایی کنید. مراحل این کار را در ادامه، و در بخش «سرویس آبگرمکن دیواری بوتان» توضیح دادهایم.
1-6: خرابی فنر سوپاپ آب
فنر سوپاپ وظیفه کنترل دمای آب خروجی را در آبگرمکن به عهده دارد. اگر مشکل از همین بخش باشد، به این صورت میتوانید آن را ارزیابی و تعمیر کنید:
- فنر سوپاپ آب آبگرمکن دیواری در بخش میانی سیستم، معمولا نزدیک به شیر آب ورودی قرار دارد. آن را از دستگاه جدا و وضعیتاش را بررسی کنید.
- اگر صرفا مسیر حرکت فنر دچار گرفتگی یا لغزش شده است، آن را برطرف کنید. همچنین، بررسی کنید که سوپاپ اصلی (که با فنر کنترل میشود) تمیز و سالم باشد.
- مطمئن شوید که فشار لازم برای باز و بسته کردن صحیح فنر وجود دارد. اگر نیاز است، میتوانید تنظیمات را بهروز رسانی و فشار را مجددا تنظیم کنید.
- در صورت فرسودگی یا خرابی فنر سوپاپ آب، باید آن را تعویض کنید. ابتدا آب و برق/گاز را قطع کنید و پس از تعویض سوپاپ جدید، آن را محکم ببندید تا نشتی اتفاق نیفتد.
- همهچیز را به حالت قبل برگردانید، دستگاه را تست کنید و ببینید تعمیر آبگرمکن دیواری بوتان موفقیتآمیز بوده است یا خیر.
1-7: خرابی ترموکوپل
روش سرویس و تست ترموکوپل را در بخش «3-1» (خاموش شدن شمعک) توضیح دادیم. اگر مشخص شد که باید قطعه را تعویض کرد، به این شکل عمل کنید:
- ورودی آب و گاز یا برق آبگرمکن را ببندید و کاور دستگاه را جدا کنید.
- برای جدا کردن ترموکوپل، ابتدا باید مهره پشتی آن را باز کنید. با یک آچار کوچک مهره را کمی شل و سپس آن را با دست باز کنید.
- از نحوه قرارگیری جرقهزن، شمعک و ترموکوپل یک عکس/فیلم واضح بگیرید و بعد پیچهایی رویی را با پیچ گوشتی باز کنید.
- ترموکوپل را تعویض کنید. برای آسیب ندیدن قطعه، ابتدا پیچهای جلویی را ببینید. فاصله شمعک، جرقهزن و ترموکوپل هم باید به درستی تنظیم شوند. برای تنظیم درست از عکس/فیلم گام پیش استفاده کنید. اگر این تنظیمات درست نباشند، در بهترین حالت آبگرمکن درست کار نمیکند و در بدترین حالت ممکن است منفجر شود.
- حالا پیچ پشتی را ببندید. برای این کار ابتدا مهره را به عقب ببرید، ترموکوپل را جا بزنید و بعد مهره را ببندید.
- آب و گاز یا برق آبگرمکن را وصل و آن را روشن کنید.
- برای تست ترموکوپل، چند دقیقه صبر کنید و بعد شیر آب گرم را باز کنید.
- اگر آبگرمکن با حالتی انفجاری روشن میشود، ترموکوپل به درستی نصب نشده است. برای رفع مشکل میتوانید گامهای بالا را تکرار کنید یا از تعمیرکار کمک بگیرید.
