سوختگی میتواند ناشی از عواملی مانند گرما، تابش بیش از حد نور خورشید، تماس با مواد شیمیایی یا برق باشد. شدت و محل سوختگی تأثیر زیادی بر نیاز به درمان دارد؛ از مشکلات قابل درمان در خانه تا وضعیتهای اورژانسی که نیاز به درمان پزشکی در بیمارستان دارند. در صورت سوختگی گسترده و عمیق، ممکن است نیاز به مراقبت تخصصی در مرکز مراقبت سوختگی باشد.
سوختگیهای خفیف یا جزئی معمولاً میتوانند در خانه درمان شوند. ادامه متن را بخوانید تا بدانید کی باید به پزشک مراجعه کنید و کی میتوانید سوختگی را در خانه درمان کنید. همچنین، در این مطلب خواهید آموخت که کدام آنتیبیوتیکهای موضعی بدون نیاز به نسخه پزشکی برای درمان سوختگی مناسبتر هستند.
سوختگیها براساس شدت به سه درجه اصلی، یعنی درجه یک، دو و سه، تقسیم میشوند. یک متخصص بهداشت میتواند سوختگی را ارزیابی کرده و طبقهبندی کند. لازم به ذکر است که ممکن است تا چند روز طول بکشد تا علائم و نشانههای سوختگی شدید ظاهر شوند.
سوختگی درجه یک به لایه بیرونی پوست، یعنی آپیدرم، محدود میشود. علائم آن ممکن است شامل درد و قرمزی باشد.
سوختگی درجه دو بر روی آپیدرم و درم، یعنی لایههای بیرونی و میانی پوست، تأثیر میگذارد. آنها ممکن است با تورم، پوست لکهدار سفید یا قرمز و آبریزی شدید و دردناک همراه باشند.
سوختگی درجه سه تا لایه چربی زیر پوست گسترش مییابد. پوست ممکن است سیاه، قهوهای یا سفید شود و به ظاهر چرمی برسد. در آنجا میتواند از بیحسی به علائم دیگر ناشی از تخریب اعصاب نیز بروز کند.
سوختگی درجه یک و دو که بیش از ۱۰٪ از بدن را درگیر نمیکنند، ممکن است نیازی به بستری شدن نداشته باشند. اما سوختگی درجه دو بیش از ۱۰٪ از ناحیه بدن و سوختگی درجه سه بیش از ۱٪ از ناحیه بدن را دربرگیرد، معمولاً به عنوان سوختگی متوسط تا شدید در نظر گرفته میشود و نیاز به درمان تخصصی پزشکی دارد. هدف درمان شامل کنترل درد، جلوگیری از عفونت، تخلیه پوست مرده، کاهش زخم و بازگشت به حالت اولیه در نواحی سوختگی است.
سازمان غذا و دارو (FDA) در ایالات متحده چندین پماد آنتیبیوتیک موضعی بدون نسخه را برای جلوگیری از عفونت در سوختگیها و آسیبهای جزئی پوست تایید کرده است. در زیر اطلاعات مختصری در مورد محصولات پرکاربرد آورده شده است:
1. باسیتراسین ژنریک:
باسیتراسین یک پماد آنتیبیوتیکی موضعی بدون نسخه (OTC) است که میتوان آن را بدون نسخه در داروخانه خریداری کرد. این پماد به طور گسترده برای درمان بریدگیهای جزئی، خراشها، سایشها و سوختگیها استفاده میشود. باسیتراسین به راحتی از طریق بافت سوخته جذب میشود و رشد باکتریها را متوقف میکند.
2. نئوسپورین (نام تجاری و عمومی):
نئوسپورین یک پماد آنتیبیوتیکی موضعی است که در دو نسخه عمومی و برند موجود است. اغلب به عنوان پماد آنتیبیوتیک سهگانه برچسبگذاری میشود، زیرا حاوی سه آنتیبیوتیک (پلیمیکسین B سولفات، باسیتراسین و نئومایسین) است. برخی از فرمولاسیونهای نئوسپورین شامل سه آنتیبیوتیک و یک پراموکسین بیحس کننده برای تسکین درد هستند. علاوه بر پماد، نئوسپورین به صورت کرم نیز موجود است. تفاوت عمده بین خامه و پماد میزان روغن آنهاست؛ پمادها با محتوای روغن بالاتر جذب مطلوب محصول را تضمین میکنند زیرا از روی پوست تبخیر نمیشوند.
3. پلیسپورین (نام تجاری POLYSPORIN):
پلیسپورین همچنین به عنوان "پماد آنتیبیوتیک دوگانه" شناخته میشود، زیرا حاوی دو ماده فعال پلیمیکسین B و باسیتراسین است (بدون حاوی نئومایسین که آن را در نئوسپورین داریم). بنابراین، این یک گزینه درمانی بالقوه برای افرادی است که به نئومایسین آلرژی دارند.
مهم است که قبل از استفاده ااز هر کدام از این پمادها، با پزشک خود یا متخصص پوست مشورت کنید. آنها میتوانند براساس شدت سوختگی و وضعیت شما، پماد مناسب را توصیه کنند. همچنین، حتماً دستورالعملهای استفاده و دوز مورد نیاز را به دقت دنبال کنید.
چه توصیههایی برای درمان سوختگی از سوی پزشکان وجود دارد؟
به طور کلی، سوختگیهای کوچک میتوانند در خانه درمان شوند و بهبودی آنها در یک تا دو هفته انتظار میرود. اما سوختگیهای شدیدتر نیاز به معاینه کامل فیزیکی دارند. درمان سوختگیهای شدید به درمانهای پزشکی تخصصی نیاز دارد که شامل آنتیبیوتیکهای خوراکی یا وریدی، پمادها یا کرمهای آنتیبیوتیک موضعی، پانسمان زخم، جراحی و حتی پیوند پوست برای پوشش دادن زخمهای بزرگ میباشد. فیزیوتراپی نیز برای بازیابی حرکت و عملکرد حیاتی مهم است. همچنین، حمایت عاطفی نیز بخشی اساسی از درمان و بهبودی سوختگی است. در موارد شدید، این فرآیند ممکن است ماهها یا حتی سالها طول بکشد.
بهترین محصول بدون نیاز به نسخه برای درمان سوختگی چیست؟
مطالعات نشان دادهاند که آنتیبیوتیکهای موضعی بدون نسخه (OTC) از جمله نئوسپورین و باسیتراسین میتوانند خطر عفونت را در بیماران سوختگی کاهش دهند. با این حال، کاهش خطر آنها قابل توجهتر از ضدعفونی کنندههای معمولی مانند پراکسید هیدروژن یا داروهای مشابه نیست. همچنین نشان داده شده است که وازلین سفید یا ژله نفتی نیز در کاهش عفونت موثر است. مزیت ژل نفتی این است که کمتر احتمال ایجاد واکنشهای آلرژیکی دارد.
شما باید یک پماد OTC برای سوختگی در جعبه کمکهای اولیه در خانه و محل کار نگه دارید. بهترین داروی OTC برای سوختگی، دارویی است که با حداقل عوارض جانبی و واکنشهای موثر همراه است. اگر قبلاً حساسیتی نسبت به آنتیبیوتیکها داشتهاید، با پزشک یا داروساز خود در مورد بهترین آنتیبیوتیک موضعی برای خودتان مشورت کنید. همچنین، اگر ترشحاتداروی OTC برای سوختگی میتواند محتوای موضعی ضد التهاب و ضدعفونی کننده داشته باشد. برخی از مواد موثر در این داروها شامل آلوئهورا، پانتنول (ویتامین B5)، لیدوکائین و هیدروکینون است. این مواد میتوانند التهاب را کاهش داده، درد و سوزش را تسکین دهند و بهبودی سریعتر زخم را تسهیل کنند.
مواد طبیعی مانند آلوئهورا به عنوان ضد التهاب و آرامش بخش موثر هستند. آلوئهورا میتواند در قالب ژل، کرم یا پماد در دسترس باشد. پانتنول (ویتامین B5) نیز خواص آرامش بخش و ترمیم کنندگی دارد و میتواند در فرم پماد یا کرم مورد استفاده قرار گیرد.
لازم به ذکر است که قبل از استفاده از هر داروی OTC، بهتر است راهنمایی و دستورات استفاده را به دقت مطالعه کنید و در صورت لزوم با داروساز یا پزشک خود مشورت کنید. اگر سوختگی شما شدیدتر است یا علائم اضافی مانند قرمزی شدید، وزیدگی، تورم، تهوع، استفراغ، احساس تهوع یا تب را تجربه میکنید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص و درمان مناسبی را برای شما تعیین کند.
آیا نئوسپورین برای درمان سوختگی مناسب است؟
نئوسپورین (پماد آنتیبیوتیکی سهگانه) یک گزینه درمانی مناسب برای سوختگی جزئی و بدون عوارض است. سایر روشهای درمانی ممکن شامل باسیتراسین، پلیاسپورین یا ژل نفتی است. باید پماد یا کرم را به ناحیه سوختگی مالیده و با استفاده از پانسمان یا پد نچسب مانند تلفا (نه پنبه) بپوشانید.
چگونه سوختگی را به سرعت درمان کنم؟
سوختگی درجه یک ناشی از تماس تصادفی با اجاق گاز داغ، اتو مو یا آفتاب میباشد و ممکن است با قرمزی، حساسیت و تورم خفیف همراه باشد. این نوع سوختگیها معمولاً در خانه قابل درمان هستند. با این حال، برای اطمینان از عدم باقیماندن زخم و کنترل درد در طی بهبودی پوست، درمان مناسب ضروری است.
برای تسریع در بهبود سوختگی درجه یک، متخصصان پوست توصیه میکنند:
- پوست سوخته را زیر آب سرد قرار دهید یا از کمپرس سرد به مدت ۱۰ دقیقه استفاده کنید تا سوختگی خنک شود.
- هر وسیله محدود کننده و فشارزا را از ناحیه سوختگی بردارید. تلاش کنید این کار را قبل از تورم ناحیه به آرامی انجام دهید.
- ژل نفتی یا پماد آنتیبیوتیک غیر دارویی (OTC) را ۲ تا ۳ بار در روز بر روی سوختگی مالیده و با یک باند استریل نچسب بپوشانید.
- از خمیر دندان، کره یا سایر مواد موجود در خانه بر روی سوختگی استفاده نکنید زیرا ممکن است باعث عفونت شوند.
- اگر تاول (حباب) ایجاد شد، اجازه دهید بدون خراشیدن آنها خودبخود بهبود یابند. تاول بخشی از فرآیند طبیعی درمان است و به محافظت در برابر عفونت کمک میکند.
- از یک لوسیون مانند کره کاکائو یا آلوئهورا برای تسکین و نرمکردن پوست خشک بعد از خنک شدن سوختگی استفاده کنید.
- ناحیه آسیب دیدنه ، از نئوسپورین برای درمان سوختگی استفاده کنیم.
نئوسپورین (پماد آنتی بیوتیکی سه گانه) یک گزینه درمانی مناسب برای سوختگی جزئی و بدون عوارض است. روش های دیگری نیز برای درمان سوختگی وجود دارد از جمله باسیتراسین، پلی اسپورین و ژل نفتی. برای درمان سوختگی، پماد یا کرم را روی زخم بمالید و با یک پانسمان یا پد غیر چسبناک مانند تلفا (نه پنبه) بپوشانید.
چگونه می توان سریعاً سوختگی را درمان کرد؟
سوختگی درجه یک ناشی از تماس تصادفی با اجاق گاز داغ، اتو مو یا آفتاب معمولاً رخ می دهد. سوختگی از طریق آفتاب همچنین ممکن است باعث سوختگی درجه یک با قرمزی، حساسیت و تورم خفیف شود. این نوع سوختگیها به طور معمول در خانه قابل درمان هستند. با این حال، درمان مناسب برای اطمینان از عدم باقیماندن زخم و کنترل درد در حین بهبود پوست ضروری است.
برای تسریع در بهبود سوختگی درجه یک، متخصصان پوست توصیه می کنند:
- پوست سوخته را تحت آب سرد قرار دهید یا از کمپرس سرد به مدت ۱۰ دقیقه استفاده کنید تا سوختگی خنک شود.
- هر گونه محدودیت فشار را از ناحیه سوختگی بردارید. سعی کنید این کار را قبل از تورم ناحیه، به آرامی انجام دهید.
- بر روی سوختگی، ژل نفتی یا پماد آنتی بیوتیک بدون نسخه را ۲ تا ۳ بار در روز بمالید و با یک باند ضدعفونی کننده بپوشانید.
- از خمیر دندان، کره یا سایر مواد موجود در خانه بر روی سوختگی استفاده نکنید زیرا ممکن است باعث عفونت شوند.
- اگر تاول (حباب) ایجاد شد، اجازه دهید بدون خراشیدن آن به طور خودبخود بهبود یابد. تاول بخشی از فرآیند طبیعی درمان است و به محافظت در برابر عفونت کمک می کند.
- بعد از خنک شدن سوختگی، از یک لوسیون
- مراقبت از پوست خشک شده و ترک خورده بعد از سوختگی با استفاده از یک لوسیون مرطوب کننده مانند کره کاکائو یا آلوئه ورا.
- استفاده از ضد درد موضعی مانند آسپرین یا پاراستامول برای کنترل درد و تسکین ناحیه سوختگی.
- مصرف آب به میزان کافی برای جلوگیری از خشکی و نرم شدن پوست.
- جلوگیری از خراشیدن یا خراشیدن ناحیه سوختگی.
- اجتناب از تماس با مواد تحریککننده مانند مواد شیمیایی قوی، آلکل و قهوه.
- مصرف مکملهای مغذی مانند ویتامین C و روی برای تسریع در شفای سوختگی.
مهم است که در صورت سوختگی شدید، سوختگی در محل های حساس مانند چشم، صورت، دهان، دستها و دستگاه تنفسی یا در صورت بروز علائم نگران کننده مانند تورم شدید، درد شدید، خونریزی یا علائم عفونت، به پزشک مراجعه کنید. همچنین، در صورت سوختگی شیمیایی، فوراً به کمک پزشکی نیاز دارید.
توجه داشته باشید که این توصیهها برای سوختگی درجه یک مناسب است و در موارد سوختگی شدیدتر یا پوست باز، ممکن است نیاز به درمان پزشکی و داروهای تجویز شده باشد. همچنین، هرگز خوددرمانی بیش از حد نکنید و در مورد درمان مناسب با پزشک خود مشورت کنید.