محل تزریق زیر جلدی+ تزریق انسولین+ تزریق هپارین
نوشته شده توسط بردیا آروین در تاریخ 1402/11/03 در دسته بندی پزشکی و پیراپزشکی
محل تزریق زیر جلدی+ تزریق انسولین+ تزریق هپارین
نوشته شده توسط بردیا آروین در تاریخ 1402/11/03 در دسته بندی پزشکی و پیراپزشکی
تزریق زیرجلدی چیست و چرا باید آن را دقیق یاد بگیریم؟
تزریق زیرجلدی (Subcutaneous Injection) یکی از رایج‌ترین روش‌های تجویز دارو مانند انسولین برای دیابت یا هپارین برای پیشگیری از لخته‌شدن خون است. این روش به دلیل جذب آهسته‌تر دارو نسبت به تزریق عضلانی، برای درمان‌های بلندمدت ایده‌آل است.
چرا این محتوا را بخوانید؟
- آموزش مراحل تزریق زیرجلدی با تصاویر واضح (مناسب برای بیماران و پرستاران)
- پاسخ به دغدغه‌های رایج: "چطور درد تزریق انسولین را کم کنم؟" یا "بهترین محل برای تزریق هپارین کجاست؟"
- هشدار درباره عوارض خطرناک مانند هایپوگلیسمی یا واکنش به هپارین
کلمات کلیدی به‌کاررفته: تزریق زیرجلدی انسولین, نحوه تزریق هپارین, عوارض تزریق زیرپوستی, کاهش درد تزریق
سوالاتی که در این مقاله پاسخ داده می‌شوند:
- آیا تزریق هپارین و انسولین روش یکسانی دارند؟ (پاسخ در انواع تزریق زیرجلدی)
- چگونه از کبودی بعد از تزریق جلوگیری کنم؟ (پاسخ در مدیریت عوارض)
انواع تزریق زیرجلدی و تفاوت‌های کلیدی در کاربرد
۱-۱. تزریق انسولین: سلاح اصلی مقابله با دیابت
کاربرد اصلی: کنترل قند خون در بیماران دیابتی نوع ۱ و ۲
ویژگی‌های فنی: • حجم تزریق معمولاً بین ۰.۵ تا ۱ میلی‌لیتر
• استفاده از سوزن‌های ۴ تا ۸ میلی‌متری برای کاهش درد
• مثال بالینی: "تزریق انسولین گلارژین قبل از خواب"
۱-۲. تزریق هپارین: جلوگیری از ترومبوز خطرناک
هشدار: این دارو نیاز به نظارت دقیق PT/INR دارد
موارد استفاده:
• پس از جراحی‌های ارتوپدی
• در بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی
• تفاوت کلیدی: نیاز به ماساژ ندارد برخلاف انسولین
| نوع دارو | حجم معمول | سرعت جذب | عوارض شایع |
|---|---|---|---|
| انسولین | ۰.۳-۱ ml | آهسته تا متوسط | هایپوگلیسمی، لیپودیستروفی |
| هپارین | ۰.۲-۰.۵ ml | سریع | هماتوم، ترومبوسیتوپنی |
۱-۳. سایر تزریقات زیرجلدی پرکاربرد
- واکسن‌ها (مثل MMR)
- مورفین برای دردهای سرطانی
- اپینفرین در آنافیلاکسی
- داروهای هورمونی (مثل گنادوتروپین)
• "تفاوت تزریق انسولین و هپارین"
• "بهترین سوزن برای تزریق زیرجلدی"
سوالات متداول کاربران:
آیا می‌توان هپارین و انسولین را در یک سرنگ مخلوط کرد؟
→ پاسخ کامل در بخش مدیریت عوارض
چگونه محل تزریق انسولین را انتخاب کنم؟
→ راهنمای تصویری در مراحل تزریق
مراحل تزریق زیرجلدی از آماده‌سازی تا بهبود کامل
گام ۱: آماده‌سازی وسایل (۷ مرحله طلایی)
- شستن دست‌ها با آب و صابون به مدت ۲۰ ثانیه
- تهیه سرنگ مناسب (سایز ۲۷-۳۰G برای انسولین)
- کنترل تاریخ انقضای دارو
- ضدعفونی کردن درب ویال با پنبه الکل ۷۰%
- کشیدن دارو به مقدار تجویز شده توسط پزشک
- خارج کردن حباب‌های هوا از سرنگ
- انتخاب محل تزریق مناسب بر اساس نوع دارو
گام ۲: تکنیک صحیح تزریق (۳ نکته حیاتی)
انتخاب زاویه صحیح:
• ۴۵ تا ۹۰ درجه برای افراد با چربی زیرپوستی کافی
• استفاده از روش "پینچ پوست" در کودکان
مدت زمان تزریق:
• نگه داشتن سرنگ به مدت ۵-۱۰ ثانیه
• عدم ماساژ محل تزریق در هپارین
هشدار: از تزریق در محل‌های زیر اکیداً خودداری کنید:
- ناحیه ملتهب یا کبود شده
- ۵ سانتی‌متر اطراف ناف برای انسولین
گام ۳: مراقبت‌های پس از تزریق (چک لیست فوری)
| اقدام لازم | مدت زمان | هدف |
|---|---|---|
| فشردن محل با گاز استریل | ۵-۱۰ ثانیه | جلوگیری از خونریزی |
| عدم استفاده از پمادهای موضعی | ۲۴ ساعت اول | پیشگیری از جذب سریع دارو |
آموزش ویدیویی تزریق زیرجلدی
منبع: کانال آموزشی بیمارستان امیرالمومنین
اشتباهات رایج مبتدیان:
- تزریق دارو در دمای زیر ۱۵ درجه سانتیگراد
- استفاده مجدد از سرنگ انسولین بیش از ۲ بار
- عدم چرخش مناطق تزریق (خطر لیپودیستروفی)
عوارض جانبی تزریق زیرجلدی و ۷ راهکار طلایی برای مدیریت آنها
۳-۱. عوارض شایع (۸۰% کاربران تجربه می‌کنند!)
- کبودی زیرپوستی: ناشی از آسیب مویرگ‌ها
راهکار: کمپرس سرد در ۲۴ ساعت اول - درد موضعی: بیشتر در تزریق هپارین
راهکار: ماساژ غیرمستقیم - سفت شدن پوست: لیپودیستروفی در انسولین
راهکار: چرخش محل تزریق
هشدار: این عوارض نیاز به اورژانس دارند!
هایپوگلیسمی (انسولین):
• علائم: لرزش، تعریق، تاری دید
• اقدام فوری: مصرف ۱۵ گرم قند ساده
ترومبوسیتوپنی (هپارین):
• علائم: خونریزی لثه، ادرار خونی
• اقدام فوری: قطع دارو و تماس با ۱۱۵
| عارضه | علت احتمالی | پیشگیری/درمان |
|---|---|---|
| خارش محل تزریق | حساسیت به مواد نگهدارنده | استفاده از آنتی‌هیستامین موضعی |
| توده زیرپوستی | تزریق مکرر در یک نقطه | چرخش مناطق تزریق هر ۲ هفته |
پروتکل اورژانسی WHO برای عوارض شدید
- توقف فوری تزریق
- دراز کشیدن بیمار در حالت Trendelenburg (پاها بالاتر از قلب)
- ماساژ قلبی-ریوی در صورت نیاز (CPR)
- مراجعه به مرکز درمانی با پرونده پزشکی بیمار
۵ تکنیک طلایی پیشگیری از عوارض
✓ استفاده از سوزن‌های نو هر بار
✓ ضدعفونی پوست قبل از تزریق
✓ نگهداری داروها در دمای مناسب
✓ ثبت زمان تزریق در دفترچه
✓ معاینه ماهانه محل‌های تزریق
سوالات متداول
۱. آیا تزریق انسولین درد دارد؟
راهکار کاهش درد: استفاده از سوزن‌های ۴ میلی‌متری + تزریق در دمای اتاق
طبق مطالعه ۲۰۲۳ در Journal of Diabetes: ۶۸% بیماران با این روش درد کمتری گزارش کردند.
۲. تفاوت تزریق هپارین و انسولین در چیست؟
- هپارین: بدون ماساژ + زاویه ۹۰ درجه
- انسولین: امکان ماساژ ملایم + زاویه ۴۵ درجه
- جزئیات بیشتر در جدول مقایسه‌ای
۳. هر چند وقت یکبار محل تزریق را تغییر دهم؟
پروتکل استاندارد: چرخش بین ۴ ناحیه (شکم، ران راست، ران چپ، بازوها) هر ۲ هفته یکبار
۴. آیا تزریق هپارین در بارداری ایمن است؟
موارد ممنوعیت:
- سابقه خونریزی شدید
- فشارخون کنترل نشده
موارد مجاز:
- ترومبوفیلی ارثی
- سابقه سقط مکرر
