کدام داروها را میتوان از طریق سرم تزریق کرد؟

 

سرم‌های مختلفی مانند سرم نرمال سالین، سرم قندی، سرم قندی-نمکی و سرم رینگر به طور معمول در درمان بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

 

اکثر داروهای وریدی و برخی داروهای عضلانی می‌توانند با استفاده از این سرم‌ها به بیمار تزریق شوند. با این حال باید توجه داشت که سرم‌های مختلف به طور متفاوتی با داروها سازگار هستند.

 

معمولاً امن‌ترین سرم برای تزریق داروها، سرم نرمال سالین می‌باشد. البته در برخی موارد محدود، برخی داروها نباید از طریق سرم، مانند داروهایی که با سرم رینگر یا محلول‌های حاوی دکستروز ناسازگار هستند، تزریق شوند که در بخش‌های بالاتر به آنها اشاره شد.

 

همواره باید قبل از تزریق دارو، سازگاری آن با سرم مصرفی بررسی شود تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری به عمل آید.

 

نرمال سالین چیست؟

نرمال سالین محلولی است کریستالوئید که حاوی الکترولیت‌های کلراید سدیم و سدیم است. این محلول ایزوتونیک به صورت سرم ۵۰۰ یا ۱۰۰۰ سی سی تولید و عرضه می‌شود. 

 

نرمال سالین به عنوان مایع جایگزین، در درمان دهیدراتاسیون ایزوتونیک و نارسایی دستگاه گوارش به همراه از دست رفتن سدیم و کلر مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در درمان آلکالوز متابولیک به عنوان جایگزین سدیم کلراید مصرف می‌شود.

 

این سرم به عنوان حلال داروهایی مانند پنی سیلین و متفورمین و همچنین در آزمایشگاه‌ها برای رقیق‌سازی نمونه‌های زیستی مورد استفاده است. شستشوی زخم‌ها و همچنین رحم از دیگر کاربردهای نرمال سالین است.

 

البته از آنجا که نرمال سالین می‌تواند موجب ایجاد ادم شود، مصرف آن در بیماران مبتلا به ادم، نارسایی کبدی یا قلبی و کلیوی ممنوع است. همچنین مصرف آن در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود.

 

عوارض جانبی معمول نرمال سالین عبارتند از:

 

1. تب: برخی افراد ممکن است پس از تزریق نرمال سالین تب داشته باشند.

2. تورم در محل تزریق: ممکن است در محل تزریق نرمال سالین تورمی رخ دهد.

3. قرمزی یا التهاب: در برخی از موارد، قرمزی و التهاب در محل تزریق نرمال سالین مشاهده می‌شود.

4. عفونت: اگر تجهیزات تزریق نرمال سالین به درستی ضدعفونی نشوند، ممکن است عفونت در محل تزریق رخ دهد.

 

در صورت مشاهده عوارض جانبی جدی نرمال سالین، از جمله:

 

1. ضربان قلب سریع: اگر ضربان قلب شما بسیار سریع شود و ناراحتی یا تپش در قفسه سینه تجربه کنید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

2. تب: اگر تب بالای 38 درجه سلسیوس داشته باشید، باید به پزشک مراجعه کنید.

3. کهیر: اگر کهیر (سفید شدن پوست و لب) را تجربه کنید، باید به پزشک مراجعه کنید.

4. درد مفاصل: اگر درد و تورم مفاصل را تجربه کنید، باید به پزشک مراجعه کنید.

5. تنگی نفس: اگر دچار تنگی نفس، سرفه یا مشکل در تنفس شوید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

دوز نرمال سالین

در هر صورت، در صورت تجربه هرگونه عارضه جانبی پس از تزریق نرمال سالین، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا وضعیت را بررسی کند و دستورالعمل لازم را ارائه دهد.

دوز نرمال سالین بستگی به عوامل مختلفی مانند سن، وزن، وضعیت بالینی بیمار و نیازهای آزمایشگاهی دارد. برای تعیین دقیق دوز مناسب، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

 

چه داروهایی با نرمال سالین برخورد دارند؟

در مورد تداخل نرمال سالین با سایر داروها، مواد یا مکمل‌ها، باید به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از داروها ممکن است با نرمال سالین تداخل داشته باشند، به عنوان مثال کورتیکواستروئیدها یا کورتیکوتروپین. لذا بهتر است تمام داروها و مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید را به پزشک خود اطلاع دهید تا ارزیابی کند که آیا تداخلی با نرمال سالین وجود دارد یا خیر.

 

استفاده از نرمال سالین در دوران بارداری و شیر دهی:

در مورد استفاده از نرمال سالین در دوران بارداری و شیردهی، باید توجه داشت که استفاده از این دارو در این دوران باید به صورت تجویز شده باشد. در حال حاضر نمی‌توان قطعی گفت که آیا نرمال سالین به طور قابل توجهی از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود یا خیر. بنابراین، قبل از شیردهی، بهتر است با پزشک خود در این مورد مشورت کنید.

 

چه داروهایی را نباید از طریق سرم رینگر تزریق کرد؟

بر اساس منابع موجود، چند دارو باید از تزریق در سرم رینگر خودداری شود:

 

- سیفتریاکسون: به دلیل خطر بالای تشکیل رسوب کلسیم و سیفتریاکسون نباید این دو با هم ترکیب شوند.

 

- سیکلواسپورین: بررسی‌ها نشان داده است که این دارو با سرم رینگر سازگاری ندارد.

 

- دیازپام، لورازپام: دو داروی آرامبخش که با سرم رینگر ترکیب‌پذیر نیستند.

 

- کتامین: داروی بیهوشی که ممکن است در تزریق با سرم رینگر مشکل ایجاد کند. 

 

- نیتروگلیسرین: داروی کاهنده فشارخون که با سرم رینگر سازگاری ندارد.

 

- فنی‌توئین: داروی ضد تشنج که باید از ترکیب آن با سرم رینگر اجتناب شود.

 

البته در مورد سازگاری داروها با سرم باید همواره نظر پزشک معالج را جویا شد.

 

چه داروهایی نباید از طریق سرم دکستروز تزریق  شوند؟

 

با توجه به اهمیت مسئله سازگاری داروها با مایعات تزریقی، در مورد داروهایی که نباید با محلول دکستروز ۵ درصد تزریق شوند، باید به نکات زیر توجه کرد:

 

- هیدرالازین: بررسی‌ها نشان داده است که این داروی کاهنده فشار خون در معرض محلول دکستروز به سرعت تخریب می‌شود.

 

- آموکسی سیلین/اسید کلاولانیک: مطالعات in vitro ناسازگاری شیمیایی این ترکیب آنتی‌بیوتیکی را با دکستروز نشان داده است.

 

- محصولات حاوی کرن‌استارچ: در بیماران حساس به محصولات ذرت مصرف این محلول ممکن است منجر به واکنش آلرژیک شود. 

 

- محلول‌های با غلظت پایین الکترولیت: استفاده همزمان آنها با خون می‌تواند منجر به آختلال در تعادل الکترولیتی شود.

 

البته در مورد سازگاری سایر داروها نیز باید پزشک را مشورت کرد تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.